Citaten uit de dagboeken van Frederik van Eeden

Ik verlang naar donkere groene bosschen met eikenboomen aan wier bladeren heldere druppels hangen, ik verlang naar rustige stilte, afgebroken door 't fladderen van een vogel of het kraken van takken. Ik verlang naar rotsen, waartusschen het water doorsijpelt en waarlangs schuimende beek­jes afstroomen, ik verlang naar een stille, vochtige, dampige lucht, een dof-geurend woud, een met gele bladeren bedekten grond. Ik wilde er rond­dolen, luisterend en soezend, ik wilde er verademen en niet meer denken aan de bespottelijkheden en dwaasheden van die wilde hoop schepselen, waar­tusschen ik ook leef en die tezamen de wereld uitmaken.

13 September 1876 (16 jaar)

ets Frederik van Eeden

Boekje open

Hoe ga ik open als een boek?
Ik wil mezelf eens lezen,
bladeren en kijken
hoeveel pagina's ik tel.
Of ik een sprookje ben
of meer een studieboek.
Zou ik mij kopen?
Lenen bij de bieb?
Alleen stiekem lezen
hoe ik afloop en zachtjes
terugzetten in de kast?

Ted van Lieshout,
uit: Van verdriet kun je grappige hoedjes vouwen

Citaten uit de dagboeken van Frederik van Eeden

De mensch heeft een eigen, innerlijk ik in zijn diepste binnenste, iets dat al zijn doen en laten beheerscht en toch buiten die handelingen schijnt te staan. Die ikheid neemt alle mogelijke maskers aan, speelt alle rollen, maar komt helaas zoo zelden in zijn ware gedaante te voorschijn. Het is soms een lastig ding, dikwijls wil de mensch het wegcijferen, tot zwijgen brengen en dan blijft het toch soms zoo krachtig spreken.
De ziel kan ik het niet noemen, het geweten ... ja! dat is het eigenlijk wel. Het is dat wat bedoeld wordt als men zegt: Keer tot u zelven in.
Iedereen verbergt het, men tracht zich wijs te maken dat men zich voordoet zooals men werkelijk is - maar de ikheid weet wel beter. Men wil er niet naar luisteren, men bedriegt zichzelven met verbazend talent - maar ‘keer tot uzelven in’ en de waarheid die uw eigen ik u verkondigt, zal u soms doen ontroeren.

dinsdag 10 september 1878 (18 jaar)

Vraag

Vandaag is het geluk je deel
en morgen vallen klappen
oh er gebeurt zoveel, zoveel
waar wij geen barst van snappen

Soms voel ik me als een ouwe krant
het lukt niet, voor geen meter
soms is de hemel op mijn hand
en gaat het stukken beter

Toon Hermans

EEN KLEIN THOMAS - EVANGELIE - 44

89
Buiten is er om binnen
lichaam is er om leegte
het niets doet het iets verschijnen
in duisternis schijnt het licht

Eénzelfde ding zijn zij,
ongrond beschermt ze beide.

90
Mijn juk, het kent geen zonde,
geen straf en geen beschuldiging.
Slechts een vergissing wil het u verkonden
en van het juiste licht vermenigvuldiging.

Citaten

De menschen zeggen: Waarom is er niet altoos en overal een Messias? Waarom komen niet steeds de Godsgezanten tevoorschijn om de diepere kennis van het Koninkrijk der Hemelen te onderwijzen? Waarom is de wereld verlaten door hen, die deze wijsheid bezitten?

Het antwoord is, dat altoos en overal de Goddelijke Wijsheid gereed staat, zich uit te storten, de Goddelijke Leeraar wacht en wacht met onvermoeid geduld, om iemand te vinden, bereid onderricht te ontvangen; en zoodra een mensenhart zich ontsluit zeggende: 0 Heer onderwijs mij! dan daalt het onderricht neder in een stroom van goddelijke kracht, en over­stroomt het hart.

En indien gijlieden die leer niet ontvangt, dan komt dat, omdat uwe harten gesloten zijn met den sleutel des gouds, met den sleutel van eerzucht, met den sleutel van wereldse macht en met den sleutel der begeerte naar de genietingen van deze wereld.

Zoolang deze sleutels uwe harten gesloten houden, zoolang kunnen de Meesters van wijsheid niet binnenkomen; doch ontsluit het hart en werpt weg de sleutels, en ge zult u zelven overstroomd vinden door eene wijsheid, die steeds wachtende was om binnen te komen.

Bron: Theosophia – januari 1905

Niet de dood

Het is niet de dood
Waar ik bang voor ben
Die staat voor mij wel vast

Het is het doodgaan zelf
Dat ik niet ken
En dat niet in mijn leven past

Bram Vermeulen.

Omstreeks

"Ook ik ben omstreeks 't midden mijner dagen
verdwaald geraakt in levens donker woud,
maar mij heeft geen aardsche wijsheid ontvouwd
den weg uit smart en twijfel, noch gedragen

omhoog, en geen hemelsche oogen zagen
neer op mij, vanwaar hoog're klaarte blauwt
m'in teed're zorg omwakend, en met stage
stralen heffend naar waar men waarheid schouwt.

Mij leidt geen gids, als het eigen gemoed,
mij schoort geen steun, dan d'enk'le trouwe handen
die mij opbeuren als de kracht bezwijkt;

mij sterkt geen afgezant uit beet're landen
dan soms het ruischen, als een vleugel doet,
van zachte hoop die langs mijn wangen strijkt."

Henriëtte Roland Holst-van der Schalk (1869 - 1952)
Uit: De vrouw in het woud

Citaten: Augustinus

• "U was dieper in mij dan mijn diepste binnenste, en hoger dan mijn hoogste top."
  
• "Er zijn mensen, die vol geduld sterven, maar er zijn ook gehoorzame mensen, die met geduld blijven leven."
  
• "Minacht uzelf niet, mannen: de Zoon van God heeft de gestalte van een man aangenomen. Minacht uzelf niet, vrouwen: de Zoon van God is geboren uit een vrouw. Wie zou aan zichzelf wanhopen als de Zoon van God, omwille van ons, zo nederig heeft willen zijn?"
  
• "Heb lief en God zal je tegemoet komen. Heb lief en Hij zal in je wonen. De Heer is dichtbij. Maak je in het geheel geen zorgen. Waarom laat je je meeslepen door wat je gedachten je voorspiegelen en zeg je: Wie is God? Alles wat jij kunt bedenken, is Hij niet. Maar om je toch enig idee te geven: God is liefde."
  
• "Wanneer de gerechtigheid opzij geschoven is, wat zijn koninkrijken anders dan grote roversbenden?"
  
• "Begrafenissen zijn eerder een troost voor de levenden dan dat ze de doden tot iets dienen."
  
• "Gij hebt ons naar U toe geschapen, en rusteloos is ons hart tot het rust vindt in U."
  

Citaten: Erasmus

• "Afstand scheidt enkel de lichamen, niet de geesten."
  
• "De wil kijkt vele malen door het venster eer de daad de deur uitgaat."
  
• "Een groot deel van de vrede bestaat erin de vrede van harte te willen."
  
• "Een leven zonder boeken is onleefbaar."
  
• "Een van de allerzoetste vormen van waanzin is ongetwijfeld het pronken met andermans veren."
  
• "Hij die de kunst begrijpt met zichzelf te leven zal zich nooit vervelen."
  
• "Hoeveel beter is hij er aan toe die in gelukkige onwetendheid leeft, dan wie door jaloerse achterdochtigheid zijn leven bederft en van iedere kleinigheid een tragedie maakt!"
  
• "Een niet te versmaden eigenschap van de dwazen: zij zijn de enigen die ronduit de waarheid zeggen."
  
• "Per slot van rekening is de menselijke ziel nu eenmaal zo ingesteld, dat eerder de schijn dan de werkelijkheid haar imponeert."

Gustav Meyrink - Het Groene Gezicht

‘Slechts de onderrichtingen die de eigen geest ons zendt, komen te rechter tijd, en voor hen zij wij rijp. Voor de openbaringen van anderen moet u doof en blind worden. Het pad naar het eeuwige leven is smal als het scherp van een mes; u kunt anderen niet helpen als u hen ziet wankelen en u mag ook geen hulp van hen verwachten. Wie naar anderen kijkt, verliest zijn evenwicht en stort neer.
Hier bestaat niet, zoals in de wereld, een gemeenschappelijk voortschrijden, en hoe volstrekt noodzakelijk een gids ook is: hij moet uit het rijk des geestes tot u komen. Alleen in aardse aangelegenheden kan een mens u tot gids dienen en kan zijn handelwijze een richtsnoer zijn om hem te beoordelen. Alles wat niet uit de geest komt, is dode aarde en wij moeten tot geen andere god bidden dan tot die, die zich in onze ziel open­baart.'

ALS EEN ZANDLOPER

Geef mij uw duister
ik geef u mijn lichtend aangezicht
geef mij uw grotten
ik geef u mijn kruin vol vogels
geef mij uw zwarte wateren
ik geef u mijn adem vol vonken
geef mij uw grim
ik geef u mijn honing
geef mij uw gesloten poorten
ik geef u mijn zengend vuur
geef mij uw bittere kerker
ik geef u mijn laaiend zijn
geef mij uw onkenbare pit
ik geef u mijn alwetend weten
geef mij uw blinde nacht
ik geef u mijn dageraad
geef mij uw Niet
ik geef u mijn Alles.

Als een zandloper
uw trechter in mijn trechter gaand,
ik ben uw vertelling,
uw vertaling,
uw mythe,
ik ben uw beeld.

Ik, een schrijn
van uw ondoorgronde pulp.
Ik, transparante aarde
van uw onderaards gebeuren.

Erik van Ruysbeek

Citaten: Godfried Bomans

• "Alle sprookjes hebben dit met elkaar gemeen, dat zij zich bezighouden met het verlangen en niet met de vervulling."
  
• 
  "Als de mensen geweest waren wat hun grafschriften vermelden, zouden zij reeds veel eerder gestorven zijn: van verveling."
• 
  "Alvorens zich te beklagen is het nuttig zich deze vraag te stellen: zou ik een ander willen zijn?"
• 
  "De ideale liefdadigheid is die, welke totaal anoniem blijft. Anoniem óók tegenover de bedeelden."
• 
  "De grootste ziekte van onze beschaving is de mening dat zij ziek is."
• 
  "Dikwijls is datgene wat wij bescheidenheid noemen, niets anders dan het verlangen om tweemaal geprezen te worden."
• 
  "Eenvoud is niet het kenmerk van de beginner. Het is de duur bevochten stempel van de meester."
• 
  "Ga nooit terug naar een plek waar je ooit gelukkig bent geweest. Dat loopt altijd op een teleurstelling uit. Je hebt er in je herinnering iets bij opgeteld en dat blijkt er dan helemaal niet te zijn. En in plaats van dat er weer af te trekken, geef je die plek de schuld."
• 
  "Het is niet zozeer in nood dat men zijn vrienden kent; een echte vriend verheugt zich in je voorspoed."
  
  
  Godfried Bomans

Citaten: Kahlil Gibran

• "Al onze woorden zijn kruimels die afvallen van de feesttafel van onze geest."
• 
  "Als je niet graag doet wat je doet en niet doet wat je wél graag doet, dan heb je wanklank boven muziek verkozen."
• 
  "Als we elkaar allemaal onze zonden zouden opbiechten dan zouden we elkaar allemaal uitlachen om ons gebrek aan originaliteit."
• 
  "De eenzaamheid is een stille storm die al onze dode takken afbreekt."
• 
  "Een groot mens heeft twee harten: het ene bloedt en het andere verdraagt."
• 
  "Er moet een of ander vreemd geheim in zout verborgen liggen. Het is zowel in onze tranen als in de zee."
• 
  "Iedere gedachte die ik in een vorm gevangen heb, moet ik bevrijden door mijn daden."
• 
  "Je mag hem vergeten met wie je samen gelachen hebt, maar nimmer hem met wie je hebt geweend."

Kahlil Gibran

Citaten: Plato

• "De deugdzaamste mens is hij, die zich ermee tevreden stelt deugdzaam te zijn zonder te trachten het ook te schijnen"
• 
  "De wijze spreekt omdat hij iets te zeggen heeft, de domme spreekt alleen om iets te zeggen te hebben."
• 
  "Denken, is de ziel die met zichzelf praat."
• 
  "Muziek en ritme vinden hun weg tot in de geheime plaatsen van de ziel."
• 
  "Wat geeft het, of iemand knap is, als hij anderen zijn kennis niet kan bijbrengen?"
• 
  "Wie rijk wil zijn, moet niet zijn vermogen vermeerderen maar zijn hebzucht verminderen."

Plato

Citaten: Oscar Wilde

• "Als Christus zegt: 'Vergeeft uw vijanden' zegt Hij dat niet ter wille van de vijand, maar ter wille van onszelf en omdat liefde schoner is dan haat."
• 
  "De mensheid leest te veel om wijs te zijn en denkt te veel om mooi te zijn."
• 
  "De reden dat we zo graag achter de geheimen van anderen komen is, dat het de aandacht van onze eigen geheimen afhoudt."
• 
  "Een dromer is iemand die alleen zijn weg bij maanlicht kan vinden en zijn straf is dat hij de dageraad eerder ziet dan de rest van de wereld."
• 
  "Er zijn mensen die zorgen voor geluk waar ze komen, anderen zorgen daarvoor wanneer ze weggaan."
• 
  "Ervaring is eenvoudig de naam die we aan de som van onze fouten geven."
• 
  "Gezegend zij die niets te zeggen hebben en hun mond houden."

Oscar Wilde

Over 'liefde'

"De dag waarop de mensen geleerd hebben lief te hebben zonder wederliefde te verwachten, zullen zij vrij zijn en ze zouden veel met deze vrijheid kunnen doen. Maar hechten zij zoveel belang aan hun vrijheid? Ze zeggen natuurlijk van wel, maar in werkelijkheid doen ze alles om zich vast te ketenen. Je zou zelfs zeggen dat de vrijheid hen zwaar valt, dat deze hen verveelt, dat zij niet weten wat ze ermee aan moeten. Terwijl men met het tegenovergestelde, zelfs met tegenslagen, tenminste weet wat te doen: ja, lijden, klagen, huilen… Wel, dat is niet iets om prat op te gaan.

De discipel moet leren het probleem van de liefde op te lossen door het essentiële te begrijpen, en dat is alle wezens lief te hebben, dag en nacht, zoals de zon haar liefde door de ruimte stuurt zonder zich af te vragen bij wie deze liefde terecht zal komen – niemand en iedereen – en vooral niet of er wezens zullen zijn die deze liefde zullen beantwoorden.

Waar het om gaat is dat deze energie, die uit de Hemel komt, door ons heen gaat, want juist deze vervult ons, brengt ons in verrukking en inspireert ons. De dag waarop je dat zult hebben begrepen en in staat bent het te beleven, zul je werkelijk vrij zijn. "

Omraam Mikhaël Aïvanhov

De ontwaakte mens

Als je onzichtbare zelf als wezenheid aan je verschijnt,
kun je haar herkennen doordat ze een schaduw werpt.
Vroeger wist ik ook niet wie ik was.
totdat ik mijn eigen lichaam als schaduw zag.
Er zal een tijd aanbreken waarin de mensheid
lichtende schaduwen op de aarde zal werpen en
niet meer zwarte schandvlekken, zoals tot nog toe,
en aan de hemel zullen nieuwe sterren verschijnen.

Gustav Meyrink.

EEN KLEIN THOMAS - EVANGELIE - 43

87
Als een lichaam slechts van een lichaam houdt heeft de geest niets om van te houden.
Maar een lichaam is méér dan een lichaam.
Zo houdt de man in de vrouw van de ongrond,
zo houdt de vrouw in de man van de ongrond,
eens dat de ongrond
beiden heeft
ingehaald.

88
Weten is geen geschenk
dat wordt uitgedeeld.
Weten is reeds weten
uit dezelfde
ongrondelijke bron
die wij allen zijn
en dat door gedeelde liefde
zich verdiept.

Zo geven wij wat de andere reeds heeft.
zo krijgen wij wat wij reeds hebben.

Sprokkels

... Schrei nu niet meer, en ga nu slapen,
en als je niet slapen kan, zal ik je een sprookje vertellen,
een mooi verhaaltje van bloemen en edelsteenen en vogels,
van een jongen prins en een klein prinsesje...
Want meer is er niet in de wereld, dan een sprookje...

uit: Metamorfoze - L. Couperus

Sprokkels

Er zijn mensen die heel weinig weten.
Dat is geen probleem: zij weten dat zij weinig weten.
Er zijn mensen die heel veel weten.
Dat is ook geen probleem: zij weten dat zij niets weten.
Het probleem zijn de mensen die iets weten,
en denken dat zij alles weten.

Umberto Eco